“Khủng bố của cỗ máy sát nhân”
Trại tử thần Sobibor tại rừng Sobibor, Ba Lan, nổi tiếng với phương pháp giết người tàn bạo. Hàng trăm người bị chuyển đến đây trên một tuyến đường sắt nhỏ, chỉ để bị gửi vào “nhà tắm” – một phòng hơi ngạt – nơi mà trong 15 phút, những người mới đến sẽ bị giết. Những người sống sót sau đó sẽ mang các thi thể đi chôn dưới một con mương đặc biệt gần trại.
Tuyến đường sắt chạy tới khu vực trại tử thần Sobibor.
Ngoài những người bị giết tức thì, trại còn giữ lại khoảng 500 tù nhân khác làm những công việc thông thường. Thực tế, việc này đã tạo ra một “dây chuyền tử thần” do những người sẽ trở thành nạn nhân của nó phục vụ. Trại được bảo vệ bởi lính SS và các thành viên của đội cộng tác có vũ trang, đa phần là người Ukraine. Trong số đó, có người tàn bạo Ivan Demjanjuk.
Trong suốt thời gian trại tử thần này tồn tại, nhiều nỗ lực để vượt ngục đã được thực hiện, nhưng hầu hết đều thất bại. Cho đến mùa thu năm 1943, tình hình đã thay đổi khi một nhóm tù nhân chiến tranh Do Thái của Liên Xô bị chuyển đến Sobibor.
Kế hoạch trốn trại của Trung úy Pechersky
Alexandr Pechersky sinh năm 1909 ở Kremenchug, Nga trong một gia đình Do Thái. Anh gia nhập quân đội vào năm 1941 và đã bị chuyển tới trại Sobibor khi bị phát hiện là người Do Thái. Tại đây, Pechersky đã tổ chức một cuộc nổi dậy.
Tượng đài tưởng niệm tại Sobibor ngày nay.
Cùng với các đồng tù binh, Pechersky đã lên kế hoạch giết cả lãnh đạo trại lẫn lính canh, thu giữ vũ khí và trốn thoát. Bằng sự quả quyết và quyết tâm của mình, Pechersky đã biến những tù nhân thành một đội quân đáng gờm.
Ngày 14/10/1943, cuộc nổi dậy bắt đầu. Các tù nhân giết lính SS và cả đội cảnh sát Ukraine. Mặc dù những tên lính canh còn sống đã báo động, nhưng không gì có thể ngăn cản nhóm tù nhân. Họ phá cổng và chạy thoát khỏi trại.
Công trạng bị lãng quên
Cuộc nổi dậy ở Sobibor đã làm kẻ thù tức giận. Trại này sau đó bị phá hủy và địa điểm xảy ra thảm sát bị cày xới. Tuy nhiên, cuộc nổi dậy này đã trở thành một câu chuyện bị lãng quên.
Alexandr Pechersky sau đó tham gia vào một đội du kích ở Belarus. Sau khi Belarus giải phóng, ông đã được thẩm tra và phục hồi. Tuy nhiên, không có sự công nhận chính thức cho chiến công của ông.
Tượng đài tưởng niệm tại Sobibor ngày nay.
Năm 2007, một bảng tưởng niệm đã được đặt tại ngôi nhà ông từng sống ở Rostov-on-Don để tưởng nhớ công trạng của ông.
Kết luận
Cuộc vượt ngục kinh hoàng từ trại tử thần Sobibor là một trong những trang sử đen tối trong lịch sử nhân loại. Dù những người tham gia cuộc nổi dậy đã trả giá đắt, nhưng họ đã chứng minh sức mạnh cùng quyết tâm của con người trong việc đối mặt với ác quỷ.