Tĩnh Lặng

Còn sống và bước đi trên mặt đất này là một điều kỳ diệu, nhưng hầu hết chúng ta lại chạy đi tìm hạnh phúc ở một nơi xa xôi như thể là có một nơi tốt đẹp hơn để đến vậy. Chúng ta mất rất nhiều thời gian để đi tìm hạnh phúc, trong khi thế giới xung quanh chúng ta đang tràn đầy những mầu nhiệm. Nhưng hiếm khi ta nghe được những tiếng gọi của vẻ đẹp ấy.

Sự Tĩnh Lặng và Tiếng Gọi của Vẻ Đẹp

Điều quan trọng để chúng ta có thể nghe và đáp lại những tiếng gọi ấy là sự tĩnh lặng. Nếu không có sự tĩnh lặng trong tự thân, nếu tâm trí ta đầy ồn ào và náo loạn, thì chúng ta không thể nhận thấy tiếng gọi của vẻ đẹp ấy.

Trong tâm trí của chúng ta, có một đài radio đang hoạt động, đó là đài Nghĩ Suốt Thời Gian – đài suy nghĩ liên tục không ngừng. Tâm trí ta đầy ồn ào) vì vậy ta không thể nghe được tiếng gọi của sự sống, tiếng gọi của tình thương. Trái tim ta đang gọi ta mà ta không nghe thấy. Ta không có thời gian để lắng nghe trái tim mình.

Chánh Niệm – Gương Sáng Trong Sự Tĩnh Lặng

Chánh niệm là sự thực hành làm cho những tiếng ồn trong chúng ta yên lặng lại. Không có chánh niệm, chúng ta có thể bị lôi kéo bởi những tiếc nuối, buồn phiền trong quá khứ. Chúng ta dành quá nhiều thời gian hồi tưởng lại những ký ức, những gì đã trải qua, để khổ đi khổ lại, để đau đi đau lại những niềm đau mà ta đã trải qua. Chúng ta dễ rơi vào ngục tù của quá khứ.

Chúng ta cũng có thể bị cuốn vào tương lai. Những người lo lắng, sợ hãi về tương lai cũng bị giam hãm trong tù ngục như những người bị quá khứ trói buộc. Sợ hãi, lo lắng, hoang mang ngăn cản ta, không cho ta nghe được tiếng gọi của hạnh phúc. Vì vậy, tương lai cũng trở thành ngục tù.

Dừng Lại ở Hiện Tại

Dù ta cố gắng có mặt tại hiện tại, tâm trí ta vẫn tán loạn và cảm thấy trống rỗng như có một khoảng trống lớn trong ta. Có thể ta chờ đợi, trông mong điều gì đó xảy ra để cuộc sống của ta hào hứng hơn, sôi nổi hơn. Ta trông chờ điều gì đó có thể thay đổi hoàn cảnh của ta, vì cuộc sống hiện tại của ta quá chán nản, chẳng có gì đặc biệt và thú vị.

Chánh niệm thường được mô tả như một tiếng chuông nhắc nhở ta dừng lại và im lặng lắng nghe. Chúng ta có thể sử dụng tiếng chuông hay bất kỳ một tín hiệu nào giúp ta nhớ để không bị kéo đi bởi những tiếng ồn chung quanh và tiếng ồn trong tâm trí. Khi nghe chuông, ta dừng lại, theo dõi hơi thở vào ra và tạo không gian cho sự yên lặng. Ta có thể tự nói với mình: “Thở vào là tôi biết tôi đang thở vào.” Bằng cách thở chánh niệm, chỉ tập trung vào hơi thở, ta có thể làm yên lặng tất cả những tiếng ồn trong tâm trí, những tiếng độc thoại về quá khứ, tương lai hay những mong cầu về điều gì đó.

Một vài giây của chánh niệm có thể đánh thức ta, nhắc nhở rằng ta vẫn sống và đang thở vào. Ta có mặt ở đây, ta đang tồn tại. Tiếng ồn bên trong sẽ biến mất ngay lập tức, nhường chỗ cho một không gian bao la và sâu rộng. Rất hùng hồn và mạnh mẽ. Ta có thể đáp lại tiếng gọi của những vẻ đẹp chung quanh ta: “Tôi đang có mặt ở đây, tôi đang tự do và đang nghe em đây.”

Âm Thanh của Sự Im Lặng

Im lặng thường được mô tả là sự vắng mặt của âm thanh, nhưng nó cũng là một âm thanh rất hùng hồn. Có một ví dụ minh họa về âm thanh của sự im lặng trong quần thể tại Làng Mai, một trung tâm tu học ở miền Nam nước Pháp. Hình thức thực tập ở đây rất đơn giản. Khi cần nói thì nói, nhưng khi làm những công việc khác như ăn cơm, đi lại hay làm việc thì ta chỉ làm công việc đó mà không nói lời nào. Ta làm những điều ấy trong sự im lặng hùng tráng, vui tươi. Như vậy, ta có tự do để nghe được tiếng gọi sâu sắc nhất từ trái tim mình.

Gần đây, có một buổi ăn cơm ngoài trời, cả xuất sĩ lẫn cư sĩ tham gia. Tất cả mọi người đi lấy thức ăn và ngồi xuống chung với nhau trên bãi cỏ. Chúng tôi ngồi thành những vòng tròn đồng tâm, vòng nhỏ bên trong rồi vòng lớn bên ngoài, nhiều vòng như vậy, rất yên lặng. Chúng tôi không nói gì cả.

Tôi là người đầu tiên ngồi xuống và tạo ra sự tĩnh lặng trong lòng mình. Tôi lắng nghe tiếng chim, tiếng gió và thưởng thức vẻ đẹp của mùa xuân. Tôi không đợi mọi người đến ngồi xuống để bắt đầu ăn cơm. Tôi chỉ ngồi yên thưởng thức khung cảnh chung quanh khoảng 20 phút trong khi những người khác xếp thức ăn và ngồi xuống.

Có một sự im lặng, nhưng sự im lặng này không sâu lắng như tôi từng trải nghiệm, có lẽ mọi người bị phân tâm trong khi đi qua đi lại lấy bát đĩa và thức ăn. Tôi ngồi im lặng và quan sát.

Tôi mang theo một cái chuông nhỏ, khi mọi người ngồi xuống, tôi thịnh một tiếng chuông. Vì ai cũng thực hành nghe chuông và thở trong chánh niệm cả tuần rồi nên tất cả mọi người lắng nghe rất nghiêm túc. Ngay sau khi tiếng chuông chánh niệm đầu tiên được thịnh lên, sự im lặng đã hoàn toàn khác. Một sự im lặng thật sự bởi vì mọi người đã dừng suy nghĩ, tập trung vào hơi thở vào ra. Chúng tôi thở cùng nhau trong sự im lặng và sự im lặng tập thể tạo ra một không gian năng lượng mạnh mẽ. Im lặng như vậy có thể được gọi là im lặng sấm sét, bởi vì nó rất hùng và mạnh. Trong sự im lặng này, tôi có thể nghe tiếng gió, tiếng chim rõ ràng và sống động hơn. Trước đó, tôi cũng nghe thấy tiếng chim, tiếng gió nhưng không giống như vậy, bởi vì sự im lặng chưa đạt tới mức độ sâu lắng nhất.

Thực tập Im Lặng Hùng Tráng để làm tan đi những tiếng ồn trong mình thì không khó. Chỉ cần luyện tập một ít là ta có thể làm được. Thực tập Im Lặng Hùng Tráng ta có thể đi, có thể ngồi, có thể thưởng thức buổi ăn. Im lặng như thế ta có đủ tự do để sống vui và trân quý những mầu nhiệm của sự sống. Với sự im lặng này, ta có thêm khả năng để trị liệu cho tâm trí và trái tim ta. Ta có khả năng sống, khả năng có mặt. Bởi vì ta thực sự tự do, vượt thoát được những nuối tiếc, khổ đau trong quá khứ, những sợ hãi, nghi ngờ về tương lai, vượt thoát tất cả những cuộc độc thoại trong đầu. Im lặng như thế một mình rất tốt, nhưng nếu ta im lặng chung với nhau sẽ tạo ra một nguồn năng lượng tập thể rất sinh động, có khả năng trị liệu rất lớn.

Âm Thanh Vô Thanh

Im lặng thường được mô tả là sự vắng mặt của âm thanh, nhưng nó cũng là một âm thanh rất hùng hồn. Tôi nhớ mùa đông năm 2013 – 2014, ở Pháp không lạnh lắm, nhưng ở Bắc Mỹ thì rất lạnh. Năm ấy có nhiều cơn bão tuyết hơn mọi năm, và có khi nhiệt độ xuống âm 20 độ C. Tôi thấy hình ảnh của những thác nước Niagara khi trời lạnh nhất. Những thác nước đã đóng băng, nước không thể tràn xuống được. Thác nước ngưng bặt. Tôi thấy được hình ảnh đó và rất ấn tượng. Thác nước đã ngừng cùng với âm thanh.

Cách đây khoảng 40 năm, trong một khóa tu cho người trẻ ở Chiang Mai, miền Đông Bắc Thái Lan, tôi đang ở trong một cái cốc gần con suối và luôn luôn nghe được tiếng nước chảy. Tôi thưởng thức từng hơi thở của mình, giặt áo và nghỉ trưa trên những hòn đá lớn cạnh con suối ấy. Bất kỳ lúc nào có mặt, tôi cũng nghe được tiếng nước chảy. Ngày đêm tôi đều nghe được âm thanh giống nhau ấy. Tôi nhìn những lùm cây chung quanh và nghĩ: “Từ khi mới sinh ra, chúng đã nghe được âm thanh này. Giả sử âm thanh này ngưng lại, lần đầu tiên chúng nghe được tiếng vô thanh, âm thanh im lặng”. Nếu được, hãy tưởng tượng về điều này. Bỗng nhiên nước ngưng chảy, tất cả những cây cối sinh ra từ dòng suối đã từng nghe tiếng thác đổ, nay không còn nghe gì nữa. Hãy tưởng tượng chúng ngạc nhiên đến mức nào khi lần đầu tiên trong đời chúng nghe được tiếng vô thanh.

Năm âm thanh đích thực như thế.

Quan Thế Âm – Âm Thanh của Sự Lắng Nghe

Quan Thế Âm là một vị Bồ Tát biết lắng nghe sâu. Quan Thế Âm nghĩa là người biết lắng nghe sâu tiếng kêu của muôn loài trên thế gian.

Theo truyền thống đạo Phật, Quan Thế Âm có khả năng nghe được tất cả các loại âm thanh. Đồng thời Ngài cũng có khả năng phát ra được năm loại âm thanh khác nhau, có khả năng trị liệu cho thế gian. Nếu có khả năng lắng nghe sự im lặng trong tự thân, ta có thể nghe được năm loại âm thanh này.

Âm đầu tiên là Diệu Âm, âm thanh của những mầu nhiệm của sự sống đang gọi ta. Đó là tiếng chim, tiếng suối, tiếng mưa rơi, v.v.

Chúa là một âm thanh,

Đấng sáng tạo ra vũ trụ là một âm thanh.

Mọi thứ đều bắt đầu bằng âm thanh.

Âm thứ hai là Quán Thế Âm, âm thanh của người biết quán sát cuộc đời. Đây là âm thanh của sự lắng nghe, âm thanh của sự im lặng.

Âm thứ ba là Phạm Âm. Đây là âm thanh siêu việt, có một lịch sử lâu đời trong nền tư tưởng tâm linh Ấn Độ, âm thanh đó là tiếng “om”. Theo nền tư tưởng này thì tiếng “om” có một sức mạnh bẩm sinh tạo ra thế giới. Trong Phúc Âm, John cũng có một ý niệm tương tự như vậy: “Khởi đầu, có một từ”. Theo kinh điển Vệ Đà, văn bản xưa nhất của Ấn Độ Giáo, từ tạo ra thế giới là “om”. Nhiều nhà thiên văn học hiện đại cũng có niềm tin tương tự như vậy. Họ đi tìm cái khởi nguyên, cái bắt đầu của vũ trụ, và họ đặt giả thiết rằng khởi đầu của vũ trụ là “Big Bang”.

Âm thanh thứ tư là Hải Triều Âm. Âm thanh này tượng trưng cho tiếng gọi của Phật. Giáo pháp của Phật có khả năng loại bỏ sự hiểu lầm, làm tan biến phiền não và chuyển hóa mọi khổ đau. Rất thâm nhập và hiệu quả.

Âm thanh thứ năm là Thắng Bỉ Thế Gian Âm, là âm thanh vượt thoát những âm thanh của thế gian, vượt thoát mọi tiếng đời. Đây là âm thanh Vô thường, là một lời nhắc nhở chúng ta đừng để kẹt hoặc vướng mắc vào những âm thanh hay ngôn từ đặc biệt nào.

Quan Tâm Sâu Sắc Nhất Của Chúng Ta

Khi chúng ta có khả năng làm yên lặng những tiếng ồn trong đầu, ta có thể khám phá tâm trí và trái tim của mình và tìm ra được mình là ai và mình muốn làm gì với đời mình. Chúng ta không còn cảm thấy cần thiết phải chạy theo những mục tiêu vô nghĩa nữa. Ta đã chạy quá nhiều để tìm kiếm một cái gì đó vì ta nghĩ rằng cái đó quan trọng cho hạnh phúc và bình an của ta. Ta tin rằng bây giờ ta không đủ điều kiện để hạnh phúc, vì vậy, ta tạo ra một tập khí mà nhiều người vấp phải, đó là luôn chạy theo hết cái này đến cái khác. Thực tế, ta đã dập tắt niềm vui sống, quyền thừa kế của ta. Tuy nhiên sự sống tràn đầy những mầu nhiệm, kể cả những âm thanh vi diệu. Nếu ta có khả năng có mặt, nếu ta có tự do, thì ta có thể hạnh phúc ngay bây giờ và ở đây. Ta không cần phải chạy nữa.

Thực tập chánh niệm rất đơn giản. Dừng lại, thở và làm cho tâm mình yên lại. Trở về ngôi nhà đích thực của ta để thưởng thức sự sống ngay bây giờ và ở đây trong từng giây từng phút.

Tất cả những mầu nhiệm của sự sống đã có mặt ở đây rồi. Chúng đang gọi ta. Nếu có khả năng lắng nghe chúng, ta sẽ có khả năng dừng lại. Cái ta cần là sự im lặng. Dừng lại những tiếng ồn trong tâm để ta có thể nghe được những âm thanh vi diệu của sự sống. Và ta có thể bắt đầu sống đời sống của ta một cách chân thành và sâu sắc.