MƯỜI ĐIỀU THIỆN (Bậc Chánh Thiện)

Mở đề: Thập thiện nghiệp – Nền tảng của đạo đức và giải thoát

Thập thiện nghiệp – cái móng vững chắc, nấc thang căn bản để tiến lên đạo giải thoát, cũng là cội gốc của tất cả các pháp lành trên thế gian và xuất thế gian.

Hành tướng

1. Định nghĩa Thập thiện nghiệp

Thập thiện nghiệp hay thập thiện giới là 10 nghiệp lành cơ bản. Nghiệp có thể chia thành 3 loại: lành, dữ hoặc vô ký. Nghiệp được hình thành từ những hành động thiện và ác của chúng ta trong quá khứ. Đối lập với thiện nghiệp là ác nghiệp.

2. Mười nghiệp lành

Về thân:

Không sát sanh
Không trộm cắp
Không tà dâm

Về khẩu:

Không nói dối
Không nói thêu dệt
Không nói lưỡi hai chiều
Không nói lời hung ác

Về ý:

Không tham lam
Không sân hận
Không si mê

3. Ý nghĩa và giá trị của mười nghiệp lành

3.1 Không sát sanh

Không sát sanh là nghiệp lành đứng đầu trong mười điều thiện. Việc không sát sanh giúp mở rộng lòng từ bi, làm cho cuộc sống hiện tại trở nên nhân chánh để tu hành và đạt giải thoát. Những lợi ích của việc không sát sanh bao gồm:

Tất cả chúng sinh đều kính mến
Lòng từ bi mở rộng đối với tất cả chúng sinh
Trừ sạch thói quen giận hờn
Thân thể khỏe mạnh
Tuổi thọ lâu dài
Được Thiên thần hộ trợ
Ngủ ngon giấc và không chiêm bao dữ
Trừ hết các mối oán thù
Khỏi bị đọa vào ba đường ác
Sau khi chết, được sanh lên cõi Trời

3.2 Không trộm cắp

Không trộm cắp là không lấy những vật gì không phải là của mình và người ta không cho. Những lợi ích của việc không trộm cắp bao gồm:

Tiền của không mất mát, không bị nạn giặc giả cướp mất
Chánh quyền tạch thâu, không bị nạn lụt trôi, lửa cháy hoặc con cái phá tán
Được nhiều người tin cậy
Không bị lừa dối, gạt gẫm
Được khen ngợi vì lòng ngay thẳng
Lòng an ổn, không lo sợ vì sự tổn hại
Sau khi chết, được sanh lên cõi Trời

3.3 Không tà dâm

Không tà dâm là không dính dáng đến dục vọng và làm tổn thương cuộc sống. Những lợi ích của việc không tà dâm bao gồm:

Sáu căn (mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý) đều được vẹn toàn
Đoạn trừ hết những sự phiền não, quấy nhiễu
Không ai dám xâm phạm vợ chồng con cái
Được tiếng tốt, người đời khen ngợi

3.4 Không nói dối

Không nói dối là nói đúng sự thật, không thêm, không bớt. Những lợi ích của việc không nói dối bao gồm:

Miệng thường thơm sạch
Được kính yêu từ mọi người và thế gian
Lời nói không lầm lộn và vui vẻ
Trí tuệ thắng thế, không ai hơn
Hưởng lạc thú như ý nguyện và đạt đến sự sạch sẽ

3.5 Không nói thêu dệt

Không nói thêu dệt là không trau chuốt lời nói, không dùng lời ngọt ngào để dụ dỗ người khác. Những lợi ích của việc không nói thêu dệt bao gồm:

Được người trí thức yêu mến
Hay đáp được những câu hỏi khó khăn
Được coi là người có uy đức, cao quý trong cõi nhân thiên

3.6 Không nói lưỡi hai chiều

Không nói lưỡi hai chiều là không nói xấu người khác và không gây chia rẽ. Những lợi ích của việc không nói lưỡi hai chiều bao gồm:

Gia đình và dòng họ được luôn sum họp
Tình bằng hữu của thiện tri thức được vững bền
Đức tin không bị hư hỏng
Pháp hạnh không bị ảnh hưởng

3.7 Không nói lời hung ác

Không nói lời hung ác là không nói những lời ác độc, cộc cằn, khiến người nghe khó chịu và tủi hổ. Những lợi ích của việc không nói lời hung ác bao gồm:

Nói lời đúng lý và lợi ích
Lời nói được nghe theo và tin cậy
Không ai chỉ trích mà còn được mến yêu

3.8 Không tham lam

Không tham lam là coi nhẹ 5 món dục lạc: tiền của, sắc đẹp, danh vọng, ăn uống, ngủ nghỉ. Những lợi ích của việc không tham lam bao gồm:

Ba nghiệp (thân, khẩu, ý) tự tại, vì nhân các căn đều đầy đủ
Của cải không mất mát, không bị cướp giựt
Phúc đức tự tại
Những điều tốt đẹp sẽ đến mặc dù không mong ước

3.9 Không sân hận

Không sân hận là nhu hòa trước những tình huống trái ý. Những lợi ích của việc không sân hận bao gồm:

Không lo lắng và phiền não
Không tức giận và oán trách
Không tranh giành
Tâm nhu hòa ngay thẳng
Tâm từ bi như Phật
Tạo lợi ích yên ổn cho chúng sinh
Thân tướng trang nghiêm, được tôn kính
Có đức nhẫn nhục, sanh lên cõi Phạm Thiên

3.10 Không si mê

Không si mê là biết phán đoán rõ ràng, không cố chấp theo sự hiểu biết riêng, không mê tín dị đoan. Những lợi ích của việc không si mê bao gồm:

Được ý vui chơn thiện và bạn chơn thiện
Tin sâu nhân quả, thà bỏ thân mạng chớ không làm ác
Chỉ quy y Phật, chứ không quy y thiên thần và ngoại đạo
Tâm sanh ngay thẳng, chánh kiến
Sanh lên cõi trời, khỏi bị đọa vào ba đường ác
Phúc huệ không lường, tăng lên mãi
Dứt hẳn đường tà, chăm tu đạo chánh
Không lòng chấp ngã, bỏ hết ác nghiệp
Yên ở vào nơi chánh kiến
Khỏi bị nạn dữ

Kết luận

Mười nghiệp lành và mười nghiệp dữ đều do thân, khẩu, ý phát ra. Nghiệp dữ và nghiệp lành như cỏ và lúa trên cùng một đám ruộng. Để có lúa tốt, bội thu, cần nhổ sạch cỏ. Tương tự, để được nghiệp lành, cần dứt trừ mười nghiệp dữ và thu được 4 lợi ích:

Cải tạo bản thân: phát huy 4 đức tính từ, bi, hỷ, xả
Cải tạo hoàn cảnh: cùng nhau thực hiện mười điều thiện để xây dựng xã hội tốt đẹp
Chánh nhân thiên giới: gieo nhân tốt để gặt quả đẹp trên cõi trời
Căn bản Phật quả: tu thập thiện nghiệp một cách rốt ráo để đạt đến giải thoát và Phật quả.

*Câu hỏi ôn tập:

Nội dung của Kinh “Thập Thiện Nghiệp”
Hội thảo về đề tài “Thập thiện nghiệp”.